Bitki Bazlı Diyetler Prostat Kanseri Riskinizi Azaltıyor mu?

Prostat kanseri; erkeklerde en sık rastlanan üçüncü kanser türü olup, kansere bağlı ölümlerde ise dördüncü sırada yer alan önemli bir hastalıktır. Prostat, erkeklerde bulunan, yaklaşık olarak bir ceviz büyüklüğünde, mesanenin altında konumlanmış, üreme faaliyetleri için çeşitli salgılar üreten bir salgı organıdır. Prostat kanseri, prostat bezindeki hücrelerin kontrol dışı büyümesiyle ortaya çıkar. Belirtileri arasında; idrar yapma güçlüğü, meni veya idrarda kan görülmesi, idrar akışında kuvvet azalması, kasık bölgesinde rahatsızlık ve kemik ağrıları görülür.

Her kanser hastalığında olduğu gibi, beslenme en önemli çevresel etmenlerden biridir. Kişinin beslenmesine bağlı olarak kanser riski artmakta veya gelişmektedir. Buna ek olarak doğru beslenme ile var olan kanser süreci hafifletilebilir veya kötü huylu hücrelerin baskılanması sağlanabilir. Prostat kanserinin de etiyolojisi tam olarak bilinmemekle birlikte, gelişiminde beslenme faktörünün önemli bir rol oynadığı bilinmektedir. Sağlıksız, dengesiz ve düzensiz beslenme modelleri artan kanser riski ile ilişkilidir. Ayrıca, bitki bazlı diyetlere dayalı beslenme belirli kanser türlerinde daha düşük nüks etme ile ilişkilendiriliyor. Yapılan araştırmalar; yüksek miktarda tam tahıl, sebze, meyve tüketimini baz alan Akdeniz Diyetine uyumun; prostat kanseri riski ve mortalitesini azalttığını göstermektedir. Buna karşın; yüksek enerji alımıyla birlikte yüksek işlenmiş et, yumurta, fast-food yiyecekler, doymuş yağ ve rafine karbonhidrat tüketimini temel alan batı tarzı beslenme modeline uyumun; prostat kanseri riskini ciddi oranda artırdığı belirtiliyor.

Prostat Kanseri ve Bitki Bazlı Diyetler

Yapılan bir araştırmada, bitki bazlı diyetler ve prostat kanseri riski hakkındaki literatürün kapsamlı bir incelemesinden elde edilen sonuçlar incelenmiştir. Buna göre, bitki bazlı diyetlerin kardiyovasküler sağlık ve yaşam kalitesi için avantajlarının yanı sıra, prostat kanseri sonuçlarını da iyileştirme potansiyeline sahip olduğunu göstermektedir..

Araştırmada, bitki bazlı diyetler ve düşük prostat kanseri riski arasındaki olası bağlantıları değerlendiren 32 çalışma incelenmiştir. Çalışmaların üçte biri gözlemsel, yani araştırma veri tabanlarında ve sağlık kayıtlarında yer alan önceden var olan bilgilere dayanmaktadır. Geri kalanı ise müdahale araştırmasıdır. Bu çalışmalara katılan denekler, diyet değişiklikleri, egzersiz, stres yönetimi ve diğer yaşam tarzı müdahalelerinin daha iyi sonuçlara yol açıp açmayacağını görmek için zaman içinde takip edilen prostat kanseri hastalarından oluşmaktadır.

Bitkiler; flavonoidler, tanenler ve resveratrol gibi bir dizi anti-kanser bileşiği içeriyor. Öte yandan etin pişirme yöntemlerinden bazıları (özellikle kırmızı ve işlenmiş etler) iki tür kanserojen maddenin üretilmesine yol açar. Biri tavada kızartma sırasında ortaya çıkan heterosiklik aminler ve diğeri ise ızgara veya barbekü esnasında üretilen polisiklik aromatik hidrokarbonlardır.

Genel olarak, çalışmalar bitki bazlı öğünlerin tüketilmesinin faydalı etkilerine yönelmiştir. Gözlemsel çalışmaların çoğu, bitki temelli beslenenlerin, et temelli beslenmeye göre daha düşük oranlarda prostat kanseri geliştirdiğini belirtiyor. Müdahale çalışmalarının %60'ı; prostat spesifik antijen (PSA) düzeylerinin bitkisel beslenenlerde, et ile beslenenlere kıyasla daha yavaş arttığını bildirdi. PSA'daki artış, prostat kanserinin kötüleştiğini veya halihazırda hastalık için tedavi görmüş erkeklerde nüks ettiğini gösterebilir. Buna ek olarak yapılan bir çalışmada; tam yağlı inek sütü tüketiminin prostat kanseri riskini tetikleyebileceği vurgulanmıştır. Uzmanlar genel olarak kanser riskini azaltmak için en iyi yaşam tarzı stratejisinin obeziteden kaçınmak olduğunu söylüyor.

Kaynaklar:

1. Harvard Health Publishing, Can plant-based diets lower your risk of prostate cancer?, 2022. Erişim: https://www.health.harvard.edu/blog/can-plant-based-diets-lower-your-risk-of-prostate-cancer-202212162867?utm_content=bufferfe952&utm_medium=social&utm_source=linkedin&utm_campaign=hhp

2. KOÇAK, T., & Nilüfer, A. C. A. R. (2022). Prostat Kanseri Etiyoloji ve Tedavisinde Beslenmenin Rolü. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(3), 1247-1256.
3. Kahvecioğlu, T., & Güneş, F. E. (2019). İnek sütü ve prostat kanseri ilişkisi. Sağlık ve Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(2), 44-49.