Dünya Genelinde Obezite ve Fiziksel Aktivite: Ülkemizde Durum Nasıl?

Fiziksel aktivite, kas ve iskelet yapısının sağlığından, bilişsel işlevlerin korunmasına, depresyonunönlemesinden, ideal kilonun korunmasına kadar birçok konuda bize destek oluyor. Bunun yanı sıra, hareketsiz yani sedanter yaşam tarzı her yıl 5.3 milyon bireyin ölümüne yol açıyor. Bu bilgiler ışığında yola çıkan ABD Stanford Üniversitesi araştırmacıları, kullanımı günümüzde giderek yaygınlaşan akıllı telefonların aktivite ölçerlerinden faydalanarak, 111 ülkeden 717 bin bireyi kapsayan geniş çaplı bir araştırma gerçekleştirdi. İşte bu araştırmanın dünyadan ve ülkemizden fiziksel aktiviteye yönelik bazı çarpıcı sonuçları:

Aktivite dengesi obezite ile ilişkili

Toplumlarda fiziksel aktivite yapan bireyler ve yapmayan bireyler arasındaki fark arttıkça “aktivite eşitsizliği” ortaya çıkıyor. Aktivite eşitsizliği obezitenin önemli sebeplerinden biri. Özellikle kadınlarda yeteriz ve düzensiz fiziksel aktivite obeziteye davetiye çıkarabiliyor. Standford Üniversitesi’nin yürüttüğü bu araştırmanın sonuçları da gün içinde ulaşılan toplam adım sayısı ile obezite görülme sıklığının doğrudan ilişkili olduğuna dikkat çekiyor. Adım sayısındaki artışın, obezite görülme sıklığında azalma sağladığı, aktivite eşitsizliği olan bireylerde ise obezite gelişme riskinin arttığı da belirtiliyor.

Aktivite dengesini sağlayan en başarılı ve başarısız 5’er ülke karşılaştırıldığında aktif olmayan ülkelerde obezite görülme riskinin tam %196 yüksek olduğu bildiriliyor. Fiziksel aktivite dengesinde en başarılı ülke 22.2 puan ile Hong Kong Olduğu, Türkiye 26.4 puan ile 46 ülke arasından 17. sırayı aldığı gösteriliyor.

Obezite riski kadınlarda daha yüksek

Araştırma, fiziksel aktivite ve obezite görülme sıklığının ilişkisine vurgu yapıyor. Dünya genelinde veriler, fiziksel aktivite oranının azalması ile birlikte obezite görülme sıklığının artışını doğrularken, sonuçlar kadınlarda obezite riskinin daha ivmeli olarak arttığını göstermiştir. Araştırmada en düşük fiziksel aktiviteye sahip erkeklerde obezite görülme sıklığı %67 artarken, kadınlarda %232 artış saptanmıştır. Obezitenin, fiziksel aktivite düzeyi yetersiz kadınlarda, aktif kadınlara kıyasla 2,5 kat daha fazla görüldüğü bildiriliyor.

Dünya günde ortalama 4961 adım atıyor. Bugün, siz kaç adım attınız?

Toplam 717 bin bireyden elde edilen verilere göre, günlük adım sayısı ortalama 4,961. Ülkelerin fiziksel aktivite düzeyleri incelenirken, bireylerin sahip olduğu yürüme ve fiziksel aktiviteye uygun çevresel koşullar da göz önünde bulundurulmaktadır. Türkiye’de yaşayan bireylerin günlük ortalama adım sayısı 5057 olarak saptanmış ve dünya ortalamasının üzerinde olduğu belirtilmiştir. Ülkemizde T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından sağlıklı yaşamı desteklemek üzere fiziksel aktiviteyi arttırmaya yönelik uygulanan “Her Gün 10 Bin Adım Kampanyası” hedefine ulaşabilmek için günlük ortalamanın arttırılmasının gerekli olduğu da görülmektedir.

Çocukluktan yetişkinliğe fiziksel aktivite

Fiziksel aktivite, yaşam boyunca, hayatımızın ayrılmaz bir parçası olmalıdır çünkü kalp ve damar ve şeker hastalıkları, kas iskelet sistemi hastalıkları gibi kronik hastalıklardan korunmaya destek olur, ideal ağırlığa ulaşılması ve korunmasında etkilidir. Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması 2010 sonuçlarına göre, 6-11 yaş çocukların %58.4’ü günde 30 dakika veya daha fazla düzenli fiziksel aktivite yapmamaktadır. 12 yaş üzeri bireylerde ise erkeklerin %67.6’sı, kadınların ise %76.5’i ve toplamda bireylerin %71.9’u günde 30 dakika ve üzeri bir fiziksel aktiviteye sahip değildir. Dünya Sağlık Örgütü’nün fiziksel aktivite önerilerinde, yetişkin bireylerin haftada en az 3 gün ve toplam 150 dakika fiziksel aktivite yapmalarının sağlıklı bir yaşam için önemli olduğu vurgulanmaktadır.

Obeziteyi önlemek ve fiziksel aktiviteyi arttırabilmek için Sabri Ülker Vakfı’ndan pratik öneriler;

1. Öğle aralarında kısa yürüyüşlere çıkabilirsiniz.

2. Asansör ile çıkmak yerine merdivenleri tercih edebilirsiniz.

3. Bir otoparkta gideceğiniz yere en uzak mesafedeki yere arabanızı park edebilirsiniz.

4. Birlikte yürüyüş yapabileceğiniz bir grup oluşturabilir ve geziler planlayabilirsiniz.

5. Otobüste her zaman indiğiniz duraktan bir önceki durakta inip, geri kalan mesafeyi yürüyebilirsiniz.

Kaynaklar
1. Althoff T, Sosič R, Hicks JL ve diğ. Large-scale physical activity data reveal worldwide activity inequality. Nature, 547 (7663), 336-339. 2017
2. T.C Sağlık Bakanlığı, Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü, “Her Gün 10 Bin Adım” Kampanyası
3. T.C. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü. Şubat, 2010
4. World Health Organization, Recommended levels of physical activity for adults aged 18 - 64 years.