Covid-19 Salgını Sırasında Market Alışverişi

COVID-19 Salgını Sırasında Market Alışverişi

İçinde bulunduğumuz eşi benzeri görülmemiş zamanlardan geçerken, birçoğumuz yeni koronavirüsün (COVID-19) bulaşmasını en aza indirmek için yiyecekleri nasıl güvenli bir şekilde alacağını, nasıl dezenfekte edeceğini merak ediyor. Koronavirüs hastalığının (COVID-19), enfekte olmuş bir kişiden öksürme veya hapşırmasıyla virüsün besin veya besin ambalajına geçmesi ve nedenle enfekte olunduğuna dair henüz bir kanıt bulunmuyor. Ancak, COVID-19'a neden olan virüsün yüzeylerde/nesnelerde belirli bir süre hayatta kalabildiği biliniyor. Bu nedenle, kapı kolları veya kulplar gibi sıkça temas edilen nesnelere dokunduktan sonra ellerin düzenli olarak yıkanması öneriliyor. Sosyal mesafeyi korumanın yanı sıra, alışverişe ne zaman gitmeniz gerektiği ve eve getirdiğiniz market ürünleri için ne gibi önlemler alabileceğinizi birlikte inceleyelim.

Market Alışverişinde COVID-19’dan nasıl korunabiliriz?

Öncelikle COVID-19'u önlemenin en önemli yolu, enfekte olmuş bir kişiye yakın olma yoluyla (hiçbir semptomu olmayan) yayılıyor olması. Bu nedenle sosyal mesafenin korunması, sizin ve başkaları için riski azaltmanın en önemli yolu.

COVID-19'a neden olan virüsün yüzeylerde ve nesnelerde sınırlı bir süre kalabildiğini biliyoruz. Yapılan çalışmalar, metal veya plastik gibi sert yüzeylerde yaklaşık 3 güne kadar, karton gibi yumuşak yüzeylerde ise yaklaşık 1 güne kadar virüsün varlığını koruduğunu gösteriyor. Bu, gıdalarda veya diğer yüzeylerde uzun süre kalabilen diğer bazı virüslerden farklıdır. Amerikan Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), besinlerdeki olası COVID-19 virüsü ile başa çıkmayı 4 önemli adımla öneriyor: Temizle, Ayrıştır, Pişir ve Soğut.

Alışveriş yaparken, koronavirüsler çelik ve plastik gibi sert yüzeylerde 3 güne kadar kalabilidiği için sıkça temas edilen yüzeylere (örn. Araba kapısı kolları, bina kapısı kolları, alışveriş sepeti/sepet kolları, asansör düğmeleri) dokunma yoluyla bulaşabilir. Aşağıdaki önerilere dikkat ederek bu riski azalmanız mümkün.

Yanınızda tek kullanımlık eldiven getirerek markete girmeden önce takın.
Dokunduğunuz sepet veya sepetin tüm yüzeylerini silmek için mağazada verilen tek kullanımlık mendilleri kullanın (veya kendiniz getirin).
Silme işleminin ardından kullanılan mendili hemen çöpe atın.
Halka açık bir yerlerde yüzünüze dokunmaktan kaçının.
El dezenfektanı taşıyın ve alışveriş sonrası kullanın.
Ellerinizi dezenfekte etmeden arabanız, kapı kolları ve kapı tokmağı gibi yüzeylere dokunursanız onları da dezenfekte edin.

Diğer bir yüksek riskli durum, marketteki diğer alışveriş yapan insanlar veya mağaza personelidir. Ödemeyi beklerken veya herhangi bir anda insanlarla aranızdaki en az 6 adımlık mesafeyi koruyun. Alışverişe gitmeden önce bir liste yaparak mümkün olduğunca az süre markette kalmaya çalışın. Kendi kendine ödeme noktalarında insanlarla temas olmamasına rağmen, barkod tarayıcı veya dokunmatik ekran gibi yüksek riskli alanlara dikkat etmeyi unutmayın.

Koronavirüsün yüzeylerde canlı kalabilme yeteneğinin sınırlı olması nedeniyle, bir mağazadan satın alınan veya evinize teslim edilen kargolardan bulaşma riskini en aza indirmenin en kolay yolu, 3 gün boyunca evinizin dışında veya sıkça temas edilmeyecek bir yerde (balkon gibi) kalmasını sağlamak.

Hemen bozulacak besinler için (peynir, balık, dondurulmuş ürünler gibi) ise 3 gün bekletmek mümkün olmuyor. COVID-19'un “zarflanmış bir virüs” olduğunu unutmayın. Yani yağlı bir zarla kaplı ve sadece sabun yüzeydeki yağı bozmada çok etkili oluyor. Su ve sabunla ambalajlarını virüsten arındırmak mümkün.

El yıkama, COVID-19 yayılmasını önlemek için sık sık uygulanmalı. Eve döndükten ve yemek hazırlamadan veya yemeden önce, ellerinizi en az 20 saniye boyunca temiz su ve sabunla iyice yıkayın.

Yemeden önce pişirilmeyecek taze ürünler için akan su altında iyice yıkamanız, bir sebze ovma fırçası ve yüzeyi az miktarda sabun ve su ile kuvvetlice ovun (daha yumuşak ürünlere karşı nazik olun). Bu yöntem, yüzeydeki patojenleri gideriyor. Ovma fırçasını her kullanımdan sonra sabun ve su ile yıkayın. Sirke gibi diğer popüler uygulamaların virüsleri öldürmede etkisi bilinmiyor.

Hemen dondurulması veya soğutulması gereken diğer bozulabilir ürünler için (özellikle süt kapları gibi sıkça dokunulan ürünler) yüzeylerini az miktarda sabun ve su ile yıkamak da virüsün bulaşını önleyebiliyor. Bunu işlemlerden sonra ellerinizi tekrar yıkayın.

Kaynaklar

• 1. Food safety, nutrition, and wellness during COVID-19. Harvard Chan School, School of Public Health. Erişim: https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/2020/03/25/food-safety-nutrition-and-wellness-during-covid-19/

• 2. Van Doremalen N, Bushmaker T, Morris DH, Holbrook MG, Gamble A, Williamson BN, Tamin A, Harcourt JL, Thornburg NJ, Gerber SI, Lloyd-Smith JO. Aerosol and Surface Stability of SARS-CoV-2 as Compared with SARS-CoV-1. New England Journal of Medicine; 2020.