Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Avrupa’da şişman bireylerin sayısının 1980'lere kıyasla üç kattan fazla olduğunu ve 6-9 yaş arasındaki 3 çocuktan 1'inin aşırı kilolu veya obez olduğunu bildiriyor. Verilere göre dünya genelinde 5 yaş altı yaklaşık 41 milyon çocuk fazla kilolu. Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması-2010 verilerine göre ise ülkemizde 6-18 yaş grubu çocukların %14’ü fazla kilolu, %8’i ise şişman olarak saptanmıştır. Çocukluk çağı fazla kiloluluğunun, hem çocukluk döneminde hem de yaşamın ileriki yıllarında yüksek tansiyon, kalp damar hastalıkları, şeker hastalığı, kas ve iskelet hastalıkları gibi sağlık sorunlarıyla yakından ilişkili olduğu belirtiliyor. Peki çocukluk çağında fazla kiloluluğun hafıza, öğrenme ve akademik başarı üzerine etkisi var mıdır?
Genel olarak, literatür iyi ve düzenli beslenme alışkanlıklarının her zaman optimal zihinsel ve davranışsal performansı sağlamanın en iyi yolu olduğunu öne sürmektedir. Çocuklarda yüksek vücut ağırlığının, azalmış bilişsel işlevler ile ilişkili olabileceği belirtiliyor. Beslenme düzeni, çocuklarda kısa veya uzun vadede bilişsel yetenekleri etkileyebilir. Aşırı beslenme ve hareketsiz yaşam tarzı ile bilişsel işlevler arasında negatif bir ilişki vardır. Aşırı ve dengesiz beslenen ve hareketsiz bir yaşam süren çocukların hafıza ve bilişsel yetenekleri, aktif yaşayan ve yeterli-dengeli beslenen çocuklara kıyasla daha zayıftır. Yeterli ve dengeli beslenerek hem fazla kiloluluğu önleyebilir hem de akademik başarıyı arttırabilirsiniz.
Akşam yemeği ile kahvaltı arasındaki 8-12 saatlik açlık süresinde vücudumuz glikojen olarak depo ettiği glikozun tümünü kullanır. Sabah kahvaltı yapılmazsa bu açlık süreci devam eder ve beynin tek enerji kaynağı olan glikoz sağlanmamış olur. Kahvaltı yapmayan çocuklarda anlama kapasitesi, odaklanma ve konsantrasyonun azaldığı belirtiliyor. Çocuğunuza kahvaltı alışkanlığı kazandırarak kaslardaki glikojen depolarını yenileyip güne aktif bir başlangıç yapmasını ve günün ilerleyen saatlerinde açlığı ve besin seçimini kontrol etmesini sağlayabilirsiniz.
Çocuklarda vitamin ve mineral yetersizliğinin bilişsel işlevler ve IQ skorunu olumsuz etkilediği biliniyor. Çinko, demir, iyot gibi mineraller ve A, D, B6 , B12, folat gibi vitaminler beyin gelişimini destekler. Vitamin ve mineralleri yeterli düzeyde alabilmek için bütün besin gruplarını içeren çeşitli ve yeterli-dengeli bir besin tüketimi şarttır. Bu şekilde hem fazla kiloluluğu önleyebilir hem de beyin gelişimi ve akademik başarısını destekleyebilirsiniz.
Özellikle somon, uskumru gibi yağlı balıkları tercih ederek omega-3 yağ asidi alımını arttırabilirsiniz. Omega-3 yağ asitlerinin çocukların beyin gelişiminde önemli rol oynadığı belirtiliyor.
Fiziksel aktivitenin çocukların zihinsel, bedensel ve ruhsal gelişimine olumlu etkileri olduğu biliniyor. Çocuğunuza spor yapma alışkanlığı kazandırmak fazla kiloluluk, şeker hastalığı ve kalp damar hastalıkları riskini azaltır, beyin gelişimini destekler, özgüvenini ve akademik başarısını arttırır.
Kaynaklar:
1. EUFIC, Childhood Obesity Review, Nisan 2017 https://www.eufic.org/en/healthy-living/article/childhood-obesity-review
2. Kaela R. S. Reinert, Eli K. Po’e, and Shari L. Barkin, The Relationship between Executive Function and Obesity in Children and Adolescents: A Systematic Literature Review, 2013
3. Effects of diet on behaviour and cognition in children, British Journal of Nutrition , 2004
Bizimle İletişime geçtiğiniz için teşekkür ederiz.